در دهه گذشته، وضعیت بازار خودروهای برقی در جهان جهش فوق‌العاده‌ای داشته است. ایران هم کم و بیش از این قاعده مستثنی نبوده و انتظار می‌رود که این روند در سال‌های آینده شتاب بیشتری بگیرد. اگرچه قبلا شاهد رشد باورنکردنی وضعیت خودروهای برقی در سراسر جهان بوده‌ایم، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این روند کماکان ادامه داشته باشد. در این مقاله، درباره وضعیت بازار خودروهای برقی در ایران و سایر کشورها بیشتر می‌خوانید.
وضعیت بازار جهانی خودروهای برقی
این روزها فروش خودروهای الکتریکی در سطح جهانی در حال افزایش است و به طور قابل توجهی تنها در چند بازار عمده متمرکز شده است. در سال ۲۰۲۳، کمتر از ۶۰ درصد از ثبت‌نام خودروهای برقی جدید در کشور چین، کمی کمتر از ۲۵ درصد در اروپا، ۲ و ۱۰ درصد در آمریکا انجام شد. بیش از ۱ مورد از هر ۳ خودروی جدید ثبت‌نام شده در چین در سال ۲۰۲۳ الکتریکی بوده، بیش از ۱ مورد از هر ۵ خودرو در اروپا، و از هر ۱۰ خودرو در آمریکا، ۱ مورد برقی بوده‌اند. با‌این‌حال، فروش در جاهای دیگر دنیا حتی در کشورهایی با بازارهای پیشرفته خودرو مانند ژاپن و هند محدود است. در نتیجه تمرکز فروش، سهام جهانی خودروهای الکتریکی نیز به طور فزاینده‌ای متمرکز شده است. با وجود این، چین، اروپا و آمریکا هم حدود دو سوم کل فروش و سهام خودرو را تشکیل می‌دهند، به این معنی که انتقال خودروهای برقی در این بازارها پیامدهای عمده‌ای از نظر روندهای جهانی دارد.
در چین، تعداد ثبت‌نام خودروهای برقی جدید در سال ۲۰۲۳ به ۸.۱میلیون نفر رسید که ۳۵ درصد نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش یافت. در آمریکا هم ثبت‌نام خودروهای جدید در سال ۲۰۲۳ به ۱.۴میلیون نفر رسید که نسبت به سال ۲۰۲۲ بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد. در اروپا، وضعیت بازار خودروهای برقی چیزی شبیه به این بود. ثبت‌نام خودروهای الکتریکی جدید در کشورهای این قاره در سال ۲۰۲۳ به نزدیک به ۳.۲میلیون رسید که تقریبا ۲۰ درصد نسبت به سال قبل افزایش داشت. در اتحادیه اروپا، فروش با نرخ رشد مشابه به ۲.۴میلیون رسید. همان‌طور که در چین، نرخ بالای فروش خودروهای الکتریکی مشاهده شد در اروپا با بلوغ بازارها، رشد همچنان به قدرت خود باقی ماند و چندین کشور اروپایی در سال ۲۰۲۳ در زمینه فروش خودرو برقی به نقاط عطف مهمی دست یافتند. برای مثال آلمان، پس از چین و آمریکا سومین کشوری بود که در این زمینه رکورد زد.
بازار خودروهای برقی در ایران چگونه است؟
بازار خودروهای برقی در ایران با سایر کشورهای جهان کمی تفاوت دارد. خودروهای برقی که در ایران به فروش می‌رسند، عمدتا خودروهای وارداتی هستند. این خودروها به ویژه با راه‌اندازی سامانه فروش یکپارچه خودروهای برقی باری دیگر به کانون توجه هواداران فناوری‌های نوین تبدیل شدند.
در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرد که نزدیک به ۸هزار خودروی وارداتی آماده فروش در سامانه یکپارچه عرضه خودروهای برقی هستند. متقاضیان برای ثبت‌نام خودرو برقی ملزم به بلوکه کردن ۱میلیارد ریال در حساب‌های وکالتی بانک‌هایی بودند که در این سامانه اعلام شده بود.
البته، فروش خودرو در این سامانه طبق آنچه کارشناسان اعلام کردند چندان موفق نبود. علت این ناموفق بودن هم به مسائلی مانند نقش زیرساخت‌های شارژ در تسهیل استفاده از خودروهای برقی مربوط می‌شد. خودروهایی که در ابتدا قرار بود تاکسی‌های برقی باشند، کمتر از میزان پیش‌بینی‌شده فروخته شدند چون زیرساخت‌های شارژ مورد نیاز برای این خودروها هنوز فراهم نشده است. از آن گذشته، خدمات پس از فروش این خودروها هنوز به میزان مورد نیاز مالکان خودروهای برقی در دسترس نیست. با اینکه، دولتمردان ایرانی تلاش کرده‌اند تا با راه‌اندازی سامانه فروش یکپارچه خودروهای برقی و ارائه تسهیلات برای خرید خودروهای برقی به رشد بازار خودروهای برقی در ایران کمک کنند، هنوز این امر به میزان مورد انتظار کارشناسان این حوزه محقق نشده است.
کلام آخر
بازار خودروهای برقی در ایران و سایر کشورها در مقایسه با دهه‌های گذشته رشد خوبی داشته است. با اینکه بازار ایرانی هنوز در ابتدای راه است، پیش‌بینی می‌شود که با محقق شدن پیش‌بینی‌هایی مانند چشم‌انداز ملی ۱۴۱۰ خودروهای برقی و اجرا شدن مقررات بیشتری همانند ماده ۹ قانون هوای پاک زیرساخت‌های لازم برای استفاده از این خودروها بیش از پیش مهیا شوند. به این ترتیب، احتمالا بازار خودروهای برقی در ایران شاهد رشد چشم‌گیری خواهد بود. در صورت تحقق این پیش‌بینی نقش شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در انرژی‌های تجدیدپذیر مانند شرکت صنایع نیرو و انرژی پاک فولاد (صناپ) مجری موفق پروژه‌هایی همچون نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه اصفهان برای تأمین انرژی خودروهای برقی بیش از پیش اهمیت خواهد یافت.
