توربین بادی وسیله‌ای است که انرژی جنبشی باد را به برق تبدیل می‌کند. در سراسر جهان برای تولید برق از این وسیله استفاده می‌کنند و روز به روز بر محبوبیت آن افزوده می‌شود. ایران نیز با داشتن ظرفیت بالایی برای تولید برق از طریق توربین بادی از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله، درباره تولید توربین بادی در ایران و بزرگترین پروژه‌های نیروگاه بادی در کشور می‌خوانید.
تاریخچه توربین بادی در جهان
اولین توربین بادی مدرن را یک فرد اسکاتلندی به نام جیمز بلیت در سال ۱۸۸۷ میلادی اختراع کرد. این مهندس برق پیشگام این وسیله را ساخت تا روشنایی خانه‌ای که در تعطیلات به آنجا می‌رفت را تأمین کند. شکل و اندازه توربین بلیت با آنچه امروز می‌بینیم بسیار متفاوت بود. این توربین ۱۰ متر ارتفاع داشت و شامل یک برج سه‌پایه چوبی، بادبان‌های بوم نیمه‌استوانه‌ای و یک شفت روتور عمودی اصلی می‌شد.
امروزه توربین‌های بادی در سراسر جهان از ۱۰ تا ۸۵ متر ارتفاع دارند. در واقع، ارتفاع توربین بادی در کارکرد آن نقش مهمی دارد. برای ساخت توربین بادی بزرگ، برج اصلی و پره‌های این نوع توربین‌ها از آلیاژهای آلومینیوم و فولاد استفاده می‌شود و تیغه‌های آنها نیز از مواد کامپوزیتی پیشرفته مانند فایبرگلاس یا فیبر کربن تقویت‌شده با رزین اپوکسی ساخته می‌شوند. توربین‌های بادی از جمله اجزای اصلی انواع نیروگاه بادی هستند و وجود آنها برای تولید برق ضروری است.
روند تولید توربین بادی در ایران
ایران جزو کشورهایی است که در زمینه استفاده از انرژی باد سابقه‌ای دیرینه دارد. آسیاب‌های بادی یکی از ابزارهای کشاورزی در ایران قدیم بود و ایرانیان برای اداره امور کشاورزی از انرژی باد کمک می‌گرفتند. علت محبوبیت انرژی بادی در ایران نیز موقعیت جغرافیایی این سرزمین و بادخیز بودن بسیاری از مناطق آن بود.
انرژی بادی در ایران هنوز هم این ظرفیت را دارد که به عنوان یک انرژی تجدیدپذیر به کار رود. در واقع، ظرفیت‌های ایران در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر بیش از آن است که هم‌اکنون از آن بهره‌برداری می‌شود. همین موضوع باعث شده تا در کشور ما نیز همگام با روند رشد صنعت نیروگاه‌های بادی در جهان، توربین‌های بادی تولید و مورد بهره‌برداری قرار بگیرند.
بزرگترین توربین بادی ایران کجاست؟
شرق ایران یکی از مناطق استراتژیک از لحاظ بهره‌برداری از انرژی بادی و تولید توربین بادی در ایران است. همین ویژگی سبب شده تا در این منطقه ۳ ابرنیروگاه از نیروگاه های بادی ایران ساخته شود.
۱. نیروگاه بادی میل نادر
این نیروگاه بادی بزرگ در شمال غربی شهر زابل احداث شده است. نیروگاه بادی میل نادر ۲۰ واحد توربوژنراتوری ۲.۵ مگاواتی دارد و ظرفیت تولید آن ۵۰ مگاوات برق است. شرکت مهندسی مشانیر ناظر کارگاهی این پروژه است و شرکت تولید انرژی‌ها تجدیدپذیر مپنا نیز کارفرمای آن محسوب می‌شود. میل نادر یکی از ابرنیروگاه های بادی ایران است.
۲. نیروگاه بادی درح
این نیروگاه بادی در نزدیکی شهر بیرجند استان خراسان جنوبی قرار دارد. نیروگاه درح ۲۰ واخد توربوژنراتوری بادی ۲.۵ مگاواتی نوع دو دارد و می‌تواند ۵۰ مگاوات برق تولید کند. کارفرمای این نیروگاه نیز شرکت مپنا است و شرکت مهندسی قدس نیرو در این پروژه نقش مشاور را دارد. بنابراین، اگر بخواهیم از یکی از بزرگترین پروژه‌های ساخت توربین بادی در ایران نام ببریم، قطعا باید به نام نیروگاه بادی درح هم اشاره کنیم.
۳. نیروگاه بادی سنگان
این نیروگاه بادی بزرگترین نیروگاه بادی ایران محسوب می‌شود و در شهرستان خواف استان خراسان رضوی قرار دارد. نیروگاه بادی سنگان در زمینی به مساحت ۲۷۰۰ هکتار ساخته شده و ۴۰ توربین بادی دارد. در واقع، این نیروگاه بیشترین میزان تولید توربین بادی در ایران را به خود اختصاص داده است. هر یک از این توربین های بادی توانایی تولید ۵ مگاوات برق را دارند و نیروگاه در مجموع می‌تواند ۲۰۰ مگاوات برق تولید کند. نیروگاه بادی سنگان یکی از پروژه‌های موفق شرکت صنایع نیرو و انرژی پاک فولاد (صناپ) است.
کلام آخر
روند ساخت توربین بادی تولید برق در ایران همانند سایر کشورها پیش می‌رود. در حال حاضر، ۳ پروژه مهم نیروگاه بادی در کشور ما در حال پیشرفت هستند که نیروگاه بادی سنگان یکی از آنها است. شرکت صنایع نیرو و انرژی پاک فولاد (صناپ) با راه‌اندازی این پروژه و پروژه نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه اصفهان نشان داده که اهداف بزرگی پیش رو دارد و به پیشرفت در مسیر توسعه اقتصادی و صنعتی سبز ایران فکر می‌کند.
