انرژی خورشیدی به تدریج در حال اشغال صنعت انرژی است. بخشی از این روند بدون شک به دلیل کاهش ۸۲ درصدی هزینه‌ی پنل‌های خورشیدی از سال ۲۰۱۰ است. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۵، ظرفیت انرژی خورشیدی در سراسر جهان به حدود ۲.۳ تراوات برسد، یعنی مقداری کمتر از ۴۳۲ تراوات مورد نیاز برای تامین تمام نیازهای برق زمین، اما با این وجود روند افزایشی خواهد داشت. بیشتر ظرفیت فعلی پنل‌های خورشیدی مسکونی نبوده و شامل نیروگاه‌ها یا به اصطلاح مزارع خورشیدی تجاری است. این مزارع خورشیدی با انگیزه‌های بیشتر، هزینه‌های کمتر و فناوری بهتر، در سراسر جهان در حال گسترش هستند. در این مطلب ۱۰ تجربه‌ی برتر و بزرگ بین‌المللی در حوزه‌ی نیروگاه‌های خورشیدی و همچنین ظرفیت و کل سرمایه‌گذاری آنها را بررسی می‌کنیم.
بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی جهان
ممکن است تا به حال بیشتر درباره نیروگاه‌های خورشیدی داخل کشور مانند نیروگاه خورشیدی فولاد مبارکه اصفهان از پروژه‌های شرکت صنایع نیرو و انرژی پاک فولاد (صناپ) اطلاعاتی کسب کرده باشید. بااینحال، نیروگاه خورشیدی اصفهان بیستمین نیروگاه خورشیدی بزرگ جهان به شمار می‌رود. بسیاری از نیروگاه‌های خورشیدی دیگر در سراسر جهان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند که در ادامه با ۱۰ مورد از آنها آشنا می‌شوید.
۱. مزرعه‌ی خورشیدی سین کیانگ (Xinjiang solar farm) – چین
نیروگاه خورشیدی سین کیانگ در چین به تازگی با ظرفیت نصب شده خورشیدی ۵ گیگاوات به بزرگترین مزرعه‌ی خورشیدی جهان تبدیل شده است.
این نیروگاه خورشیدی عظیم که در روز دوشنبه ۳ ژوئن ۲۰۲۴ به طور رسمی به شبکه متصل شد، تمام نیروگاه‌های دیگر در این لیست را تحت‌الشعاع قرار داد.
این نیروگاه به صورت تئوری و بر روی کاغذ قادر است به قدری انرژی تولید کند که کل انرژی کشور لوکزامبورگ یا کشور پاپوآ گینه نو را برای یک سال کامل تأمین کند.
۲. پارک خورشیدی گلمود (Golmud Solar Park) – چین
پارک خورشیدی گلمود در چین در حال حاضر دومین نیروگاه بزرگ خورشیدی جهان با ظرفیت نصب شده خورشیدی ۲.۸ گیگاوات است که آن را در جایگاه دوم فهرست ما قرار می‌دهد.
گلمود یک نیروگاه بسیار چشمگیر و دارای نزدیک به هفت میلیون پنل خورشیدی بوده که برای تولید انرژی پاک به کار بسته شده‌اند. چین همچنین جاه‌طلبی‌های بزرگی برای پارک خورشیدی گلمود دارد و امیدوار است ظرف پنج تا شش سال آینده ظرفیت آن را به ۱۶ گیگاوات برساند.
برای بیشتر روشن شدن این موضوع، بهتر است بدانید که یک گیگاوات می‌تواند یک میلیون خانه در بریتانیا را برای یک ساعت یا حدود ۱۰۰ میلیون لامپ LED تامین کند.
۳. پارک خورشیدی بادلا (Bhadla Solar Park) – هند
Bhadla، یکی از بزرگترین مزارع خورشیدی در جهان، دارای ظرفیت ۲.۷ گیگاوات است. مساحت این سایت ۱۴۰۰۰ هکتار یا ۵۶ کیلومتر مربع بوده که معادل ۳ درصد از کل مساحت لندن یا به اندازه محله‌ی منهتن در نیویورک (۵۹.۱ کیلومتر مربع) است.
این مساحت، کل اندازه‌ی نیروگاه را در بر می‌گیرد، نه اینکه فقط به اندازه‌ی ناحیه‌ی پنل‌های خورشیدی نصب شده اختصاص داده شود.
این نیروگاه از شرایط تقریباً عالی سود می‌برد، به طوری که منطقه راجستان به طور متوسط ۷.۵۷ کیلووات ساعت در هر متر مربع در روز تابش نور خورشید دریافت می‌کند. به عبارت دیگر ۳۰۰ روز آفتابی در سال برای یک مزرعه‌ی خورشیدی عالی است.
علاوه بر این، در این منطقه ۳۰۴ میلی‌متر در سال باران می‌بارد که تقریباً برای مردم غیرقابل سکونت بوده، اما برای تابش آفتاب ایده‌آل است.
۴. پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم (Mohammed bin Rashid Al Maktoum Solar Park) – امارات
امارات متحده عربی که معمولاً به خاطر ذخایر عظیم نفتی خود شناخته می‌شود، سومین مزرعه‌ی بزرگ خورشیدی در جهان را نیز داراست. پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم (MBR) در مناطق مشخص شده به مساحت 52881 هکتار (۲۱۴ کیلومتر مربع) قرار دارد و کشور امارات متحده عربی را به شدت در کانون توجه قرار داده است.
MBR با وجود زیاد بودن مساحت، هنوز به توان خروجی مورد انتظار نرسیده است. MBR قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ (احتمالاً زودتر)، ظرفیت فعلی ۲.۶۲ گیگاواتی خود را به حدود ۵ گیگاوات افزایش دهد.
این نیروگاه در حال حاضر برق ۲۷۰۰۰۰ خانه را تامین کرده و سالانه مانع انتشار حدود ۱.۴ میلیون تن گاز دی اکسید کربن می‌شود. این آمار خوب است، اما با توجه به اینکه امارات متحده عربی یکی از بالاترین سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای را در سطح جهان دارد، کارهای بیشتری باید انجام شود.
این مزرعه همچنین با اختلاف کمی گران‌ترین مزرعه خورشیدی در این فهرست است. به طوری که هزینه‌ای در حدود ۱۳.۶ میلیارد دلار در طول ساخت چند فاز آن سرمایه گذاری شده است.
۵. پارک خورشیدی پاواگادا (Pavagada Solar Park) – هند
پارک خورشیدی پاواگادا هند با وسعت ۱۳۰۰۰ هکتار (۵۳ کیلومتر مربع) در جایگاه پنجم قرار داشته و در مقایسه با بسیاری از مزارع خورشیدی موجود، مقیاس فوق‌العاده بزرگی دارد.
پاواگادا دارای ظرفیت ۲.۰۵ گیگاوات بوده و با هزینه‌ی ۲ میلیارد دلاری، بخش زیادی از ۲۰ میلیارد دلاری را تشکیل می‌دهد که کشور هند تا سال ۲۰۲۴ برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هزینه کرده است.
۶. پارک خورشیدی بنبان (Benban Solar Park) – مصر
پارک خورشیدی بنبان در مصر بزرگترین مزرعه‌ی خورشیدی آفریقا و ششمین مزرعه‌ی بزرگ در جهان است. این پتانسیل خورشیدی عظیم تولید ۶.۳ کیلووات ساعت انرژی در هر متر مربع در روز است.
ساخت نیروگاه بنبان ۴ میلیارد دلار هزینه داشته و دارای ظرفیت ۱.۸ گیگاوات است که برق صدها هزار خانه در مصر را تامین می‌کند.
ساخت این نیروگاه بخشی از برنامه‌ی تعرفه‌ی تأمین مواد اولیه‌ی Nubian Suns در کشور مصر بوده که هدف آن تشویق مشاغل بیشتر به سرمایه گذاری در طرح‌های انرژی تجدیدپذیر است.
۷. پارک خورشیدی صحرای تنگر (The Tengger Desert Solar Park) – چین
دوراندیشی کشور چین در زمینه‌ی انرژی خورشیدی بر همگان واضح بوده و مزرعه‌ی خورشیدی عظیم دیگری به این فهرست راه پیدا کرده است.
پنل‌های خورشیدی این نیروگاه با مساحت ۱۰۶۲۶ هکتار (۴۳ کیلومتر مربع) دارای ظرفیت ترکیبی ۱.۵ گیگاوات است و در حال حاضر برق حدود ۶۰۰۰۰۰ خانه را تأمین می‌کند.
۸. پروژه برق خورشیدی نور ابوظبی – ابوظبی
پروژه برق خورشیدی نور ابوظبی ممکن است با ۱.۲ گیگاوات قدرتمندترین نیروگاه نبوده یا بزرگترین مساحت (۱۹۷۷ هکتار (۸ کیلومتر مربع)) را نداشته باشد، اما بزرگترین مزرعه‌ی خورشیدی تک سایتی جهان است.
این بدان معناست که نور ابوظبی وسیع‌ترین وسعت زمین را با پوشش نزدیک به هم پنل‌های خورشیدی در بر می‌گیرد و برق تقریباً ۹۰۰۰۰ خانه را تأمین می‌کند.
آنچه در مورد این مزرعه خورشیدی قابل توجه است تعداد زیاد ربات‌هایی است که برای تمیز کردن صفحات خورشیدی استفاده می‌شود. ۱.۴۳۰ ربات روزانه ۸۰۰ کیلومتر را طی کرده و تجهیزات را از گرد و غبار و سایر زباله‌ها پاک می‌کنند.
این ربات‌ها برای تمیز کردن پنل‌ها بدون استفاده از آب برای صرفه جویی در منابع گرانبها در این منطقه‌ی بیابانی طراحی شده‌اند.
۹. پایگاه ممتاز تولید برق خورشیدی داتونگ (Datong Solar Power Top Runner Base ) – چین
نیروگاه خورشیدی داتونگ در استان شانشی قابل توجه است زیرا پس از اتمام، ظرفیتی بیش از ۳ گیگاوات خواهد داشت که آن را به یکی از بزرگترین مزارع خورشیدی در جهان تبدیل می‌کند. با این حال، اطلاعات فعلی در مورد این نیروگاه، ظرفیت کلی آن را حدود ۱.۱ گیگاوات نشان می‌دهد.
مالکان این نیروگاه یعنی گروه Panda Green Energy از سیلیکون مونوکریستالی تیره و سلول‌های نازک‌لایه‌ی روشن‌تر برای تنظیم کردن صفحات خورشیدی استفاده کرده و شکل چینش قسمتی از نیروگاه را طوری طراحی کرده‌اند که رنگ و شکل دو پاندای غول‌پیکر را تداعی می‌کند.
بااینحال، در مورد این نیروگاه شایعاتی مبنی بر کار اجباری اویغورها در ساخت آن وجود دارد. البته این اتهام منحصر به این مزرعه‌ی خورشیدی نیست.
۱۰. پارک خورشیدی جینچوان (Jinchuan Solar Park) – چین
پارک خورشیدی Jinchuan مانند بسیاری از مزارع خورشیدی دیگر، در منطقه شمالی چین واقع شده است.
آفتاب فراوان و محیط نیمه خشک منطقه آن را برای جذب مقدار زیادی انرژی خورشیدی مناسب می‌سازد. ظرفیت خروجی این نیروگاه خورشیدی ۱.۰۳ گیگاوات بوده که می‌تواند انرژی هزاران خانه را در مجاورت خود تأمین کند.
کلام آخر
در حالی که افزایش ظرفیت انرژی خورشیدی و ساخت انواع نیروگاه خورشیدی بیشتر، مزایای مثبت فراوانی دارد اما در این زمینه عاملی منفی یعنی انحصار به چشم می‌آید.
از سپتامبر ۲۰۲۲، ۱۰ کشور برتر از نظر ظرفیت خورشیدی، ۷۴ درصد از بازار جهانی انرژی خورشیدی را در اختیار داشتند. اگر جهان به انرژی پاک و تجدیدپذیر روی آورد، باید کارهای بیشتری برای ارائه‌ی انرژی خورشیدی مقرون به صرفه به کشورهای فقیرتر انجام شود.
مطالعه‌ای توسط دانشگاه آکسفورد نشان داد که روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ به میزان ۱۲ تریلیون دلار در جهان صرفه‌جویی به همراه داشته باشد.
این پتانسیل برای کشورهای در حال توسعه که در حال حاضر با افزایش قیمت گاز و نفت مواجه شده‌اند، می‌تواند نگرانی‌های اقتصادی را کاهش داده و استانداردهای زندگی میلیاردها نفر را در سراسر جهان بهبود ببخشد.
